Nhằm giúp học sinh dễ dàng hệ thống hóa kiến thức, nội dung tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 10, chúng tôi biên soạn bài Sơ đồ tư duy nhưng phải dễ nhớ, ngắn gọn trong hai từ. Đầy đủ các nội dung như kiến thức chung về tác phẩm, tác giả, bố cục, dàn ý phân tích, bài văn mẫu phân tích,…. Hi vọng qua sơ đồ tư duy của bài But it take two of you be ngang nhau sẽ giúp các bạn hiểu được những nội dung cơ bản của bài Sơ đồ tư duy Nhưng phải bằng trời bằng vung.
A. Sơ đồ tư duy của bài Nhưng phải bằng hai bạn
B. Đang học Nhưng điều phải bằng hai bạn
TÔI LÀM
1. Thể loại: Truyện cười.
2. Tóm tắt
Nhân vật chính nổi tiếng với việc xử kiện và nhận hối lộ của Cải và Ngô. Tại phiên tòa, bị cáo Ngọ tuyên thắng kiện do đưa hối lộ nhiều hơn.
3. Bố cục
+ Mở truyện (Câu đầu): Giới thiệu mâu thuẫn.
+ Thân truyện (Một hôm được… tay, mặt, nói): Dẫn dắt tạo tiếng cười.
+ Kết truyện (Câu cuối): Cười thành tiếng.
4. Giá trị nội dung
Vạch ra cách kiện đòi tiền.
5. Giá trị nghệ thuật
Những tình huống hài hước, những cử chỉ và hành động hài hước, chơi chữ.
CHỈ TỔ CHỨC PHÂN TÍCH
I. Giới thiệu
– Khái quát truyện cười “Nhưng phải bằng hai cô” (giá trị nội dung, nghệ thuật).
II. Cơ thể con người
1. Giới thiệu truyện cười “Nhưng cũng phải bằng hai chú”
– Thể loại: Hài.
– Tóm lại:
Nhân vật chính nổi tiếng với việc xử kiện và nhận hối lộ của Cải và Ngô. Tại phiên tòa, bị cáo Ngọ tuyên thắng kiện do đưa hối lộ nhiều hơn.
2. Giới thiệu nhân vật, sự việc
– Nhân vật chính nổi tiếng vì xử lý tốt các vụ án.
Hành động: Nhận hối lộ của Cải và Ngô tạo nên mâu thuẫn trong truyện.
3. Khi giải quyết vụ việc
– Trưởng ban tuyên bố: Ngô thắng kiện.
– Cách xử lý vụ việc: Không cần điều tra, phân tích và kết tội ngay.
– Cai phản ứng: “Tao xòe năm ngón tay… đúng về mày”. Những câu nói, trào lưu ý nghĩa, hài hước: 5 ngón tay = 5 đồng = chân thật.
– Cử chỉ, hành động của tù trưởng: “Vẫn xòe năm ngón… tay phải”.
Có nghĩa:
+ 10 ngón tay = 10 đồng Ngô (gấp đôi Cái) = gấp đôi bên phải.
+ Quyền được bảo hiểm.
– Lời nói: “Anh biết là em, nhưng phải bằng hai em!”
Chơi chữ: “phải”.
+ Đúng việc, đúng người.
+ Số tiền yêu cầu.
Tiếng cười: Quyền được đo bằng tiền.
4. Ý nghĩa phê phán của truyện
– Phê phán cách tiêu tiền của quan lại.
– Ngầm khuyên mọi người sống hòa thuận để tránh vướng vào kiện tụng.
IV. MỘT SỐ CÂU HỎI TẬP ĐỌC VÀ CÂU HỎI PHÂN TÍCH
Câu hỏi: Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
“Ở làng nọ có một luật sư nổi tiếng giỏi xử lý các vụ án.
Một hôm Cái và Ngô đánh nhau, rồi dắt nhau đi kiện. Sợ nghèo, ông đưa trước cho anh ta năm đồng. chè bắp lá mười đồng. Trong phiên tòa, luật sư nói:
– Ngô càng đánh càng đau, hắn đánh hắn chục roi.
Cai nhanh chóng xòe năm ngón tay, ngước nhìn cô giáo Li và thì thầm:
– Hãy xem xét lại, nó phải là về bạn!
Anh ta cũng chìa năm ngón tay trái sang năm ngón tay phải và nói:
“Tôi biết bạn phải… nhưng bạn phải… bằng hai người tôi!”
(SGK Ngữ văn 10, tập 1, tr. 78-79)
Câu 1. Xác định thể loại của truyện dân gian trên.
Câu 2. Xác định mục đích mong muốn của văn bản.
Câu 3. Nhận xét về nhân vật người thầy thuốc trưởng trong truyện.
Câu 4. Qua văn bản trên, em rút ra bài học gì?
Trả lời:
Câu 1. Thể loại của các truyện dân gian trên là truyện cười.
Câu 2. Mục đích của văn bản là đem lại tiếng cười và sự phê phán những kẻ làm quan tham nhũng, những kẻ tiếp tay cho quan lại tham nhũng.
Câu 3. Nhân vật chính là một viên quan tham lam. Anh ta không xét xử công minh, mà kiện đòi tiền là đúng.
Câu 4. Qua đọc văn bản trên, em rút ra bài học: Cần tỉnh táo, đặt niềm tin đúng chỗ.
Phân tích
Phân tích truyện cười “NHƯNG PHẢI LÀ HAI BẠN”
Đùa “Nhưng phải bằng hai anh em” là câu chuyện không mấy hài hước xuất phát từ sự mâu thuẫn trong cách xử lý vụ việc của luật sư. Quyền ở đây không phân xử đúng sai, hành vi, việc làm mà nó do đồng tiền quyết định. Vấn đề là cách tìm và phân biệt lẽ phải trong truyện vô cùng độc đáo. Cái, Ngọ, chủ Ly là người hay vướng vào kiện tụng, tranh chấp. Chưa nói đến đúng sai thế nào, nhưng việc chuẩn bị và tranh tụng ở đây khá đặc biệt. Trong phiên tòa này, việc giải quyết vụ án rất đơn giản: nhanh, gọn, nhẹ. Quyết định của thẩm phán cũng rõ ràng, không mất nhiều thời gian, không buộc hai bên phải biện minh hay giải thích bất cứ điều gì. Những ý kiến cho rằng thầy là người tài giỏi xuất chúng hay đây là vụ việc đúng sai trắng đen không thể rõ ràng hơn. là một vụ kiện trắng đen phải trái không thể rõ ràng hơn.
Thầy trò Cai cũng có những cách giao tiếp, buôn bán rất độc đáo. Khi thầy xử lý quyền cho Ngô, Cải lập tức phản ứng bằng cách giơ tay và nói: “Xin xem lại quyền thuộc về tôi”. Đây là một cách đòi công lý không thể tế nhị và tế nhị hơn. Ý đồ của Cai rất rõ ràng, nhớ lấy 5 đồng mà Cai đã đưa cho tôi trước đó. Anh Lý cũng láu cá không kém, nhanh nhảu chắp tay đáp: “Tôi biết anh đúng, nhưng phải bằng hai anh chứ” nghĩa là Ngô cho Cải gấp đôi 10 đồng. Cả Cai và giáo viên giao tiếp theo một cách rất đặc biệt, đó là sử dụng tay của họ. Họ không khiêu vũ gì cả, mà chỉ đơn giản là giơ nó lên để giải thích điều gì phù hợp với họ. Đây là một cách giao tiếp rất tinh tế, tế nhị mà nếu không sẽ không được chú ý trong trường hợp của họ. Không phụ lòng mong đợi, anh ta hiểu ngay và trả lời theo cách này. Cách hắn ăn nói một lần nữa chứng tỏ sự gian xảo, xảo quyệt của hắn. Tôi công nhận Cải đúng, không nói Cải sai, chỉ là Cải đúng hơn Ngô thôi. Chính vì thế ông phải đối phó với Ngô. Anh ta lấy tiền từ cả hai người họ, và được biết đến là người công bằng. Còn Cải thì “bực bội”, mất tiền mà vẫn bị đánh.
Ngôn ngữ, cử chỉ được Cai và ông Li phối hợp rất ăn ý, nhuần nhuyễn, trôi chảy trong suốt phiên tòa. Họ đã chứng minh một điều rằng, trước công lý, ai có nhiều tiền nhất sẽ chiến thắng. Nó sẽ không ở đây nếu anh ta không có tiền, có rất nhiều tiền. Đây là một câu chuyện ngụ ngôn cụ thể, ngày nay vẫn được nhắc đến khi nói về phong tục quan chức và hối lộ. Đằng sau những tiếng cười thư giãn cũng là những vấn đề triết lý đáng suy ngẫm. Quan lại, cha mẹ của dân, không quan tâm đến những bất công và xung đột mà chỉ quan tâm đến tiền, ai cho nhiều tiền hơn thì người đó bị trừng phạt. Họ đánh giá dựa trên những gì họ nhận được. Còn Cái và Ngô, về mặt xã hội, họ là những nông dân nghèo. Họ là nạn nhân của thói tham ô, hách dịch của bọn quan lại. Nếu họ không có tiền để trả, chắc chắn họ sẽ không nhận được thứ phù hợp ngay cả khi thứ phù hợp là của họ. Vì vậy, khi có chuyện oan khuất, kiện tụng, điều đầu tiên họ cần là tiền để nộp cho quan. Nhưng mặt khác, Cải và Ngô lại là những người tích cực tạo ác. Họ đã khởi xướng và tiếp tay cho các hành vi tham ô, lừa đảo của quan lại. Dù không có tiền nhưng họ vẫn dám tìm đến quan, muốn mua chuộc quan để đoạt lấy quyền hành về mình. Nếu không, luật gia không có cơ sở để phán xét một cách trắng trợn như vậy. Nếu họ không trả tiền, có lẽ luật sư sẽ phải xem xét kỹ lưỡng để đưa ra quyết định đúng đắn và như vậy cuối cùng công lý sẽ bị phơi bày. đúng và như vậy cuối cùng công lý sẽ được tiết lộ.
Truyện “Nhưng cũng phải bằng hai con” là câu chuyện phản ánh hiện thực khá buồn của xã hội cũ. Nơi cha mẹ ngược đãi và công lý là bằng tiền. Vấn đề này cũng xuất hiện trong nhiều tác phẩm văn học cổ, nhưng để tiếp nhận nó một cách hài hước, dễ hiểu mà vẫn sâu sắc, chúng ta phải tìm đến truyện ngụ ngôn. Tác phẩm vừa mang tính giải trí nhưng vừa thâm thúy, sâu sắc giúp người đọc thấy được bản chất của vấn đề và bi kịch trong cái hài của xã hội.
Xem thêm sơ đồ tư duy các bài soạn văn lớp 10 hay và chi tiết:
Bài tập SGK lớp 10 mới:
Giải bài tập lớp 10 theo sách bộ môn mới
Danh Mục: Ngữ Văn
Web site: http://thcsminhkhai-hbt.edu.vn/